ఉత్తములు నీచమైన చేష్టలు చేయరు

ఉత్తములు నీచమైన చేష్టలు చేయరు

సాహితీమిత్రులారా!

ఉత్తముడు ఉత్తముడే నీచుడు నీచుడే
ఈ విషయాన్ని తెలిపే భర్తృహరి సుభాషితం
చూడండి-

ఇందులో పోల్చడానికి కవి కుక్కను - ఏనుగును
తీసుకున్నాడు-

లాఙ్గూల చాలనమధశ్చరణావఘాతం
భూమౌ నిపత్య వదనోదరదర్శనం చః
శ్వా పిణ్డదస్య కురుతే గజపుఙ్గవస్తు
ధీరం విలోకయతి చాటుశతైశ్చ భుఙ్త్కే

తనకు గుప్పెడు మెతుకులు వేస్తే
వాడిముందర తోకాడిస్తూ నిలబడటమో
నేలమీద పొర్లుతూ కాలితో తన పొట్టకేసి
చూపించడమో చేస్తుంది కుక్క.
కాని ఏనుగు అలా కాదు....
ఠీవిగా నిలబడి మావటి వాడు
ఆప్యాయంగా అందించే మేతను లాలింపు ద్వారా
గ్రహిస్తూ ధైర్యదృక్కులతో చూస్తూంటుంది.
కవినిశిత పరిశీలనకు ఇది మచ్చు తునకగా చెప్పవచ్చు.
ఉత్తములు నీచ చేష్టలు చేయరని దీని భావం.

దీన్నే లక్ష్మణకవి ఈ విధంగా అనువదించాడు-

వాలమఁద్రిప్పు నేలఁబడి వక్త్రముఁ గుక్షియుఁజూపు గ్రింద టం
గాలిడుఁద్రవ్వుఁబిండదునికట్టెదుటన్ శునకంబు భద్రశుం
డాలము శాలితండులగుడంబులు చాటువచశ్శతంబుచే
నోలి భుజించి ధైర్యగుణయుక్తిగఁ జూచు మహోన్నతస్థి తిన్