కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో ప్రముఖ వ్యూహాలు.
సాహితీమిత్రులారా!
మహాభారత యుద్ధం నేటి హర్యానా
రాష్ట్రంలోని కురుక్షేత్రంలో జరిగింది
ఇది 500 చదరపు మైళ్ళ విస్తీర్ణంలో
జరిగిన అతిభీకరమైన యుద్ధం.
ఇందులోని మొత్తం సైన్యం 11 అక్షౌహిణులు
అందులో
పాండవులకు 7 అక్షౌహిణిలు
కౌరవులకు 11 అక్షౌహిణులు
మొత్తం యుద్ధం - 18 రోజులు జరిగింది
ఇందులో కౌరవుల సేనానులు 5 మంది మారారు
మొదటి పదిరోజులు భీష్ముడు
తరువాత 5రోజులు ద్రోణుడు
తరువాత 2 రోజులు కర్ణుడు
చివరిగా 1 రోజు శల్యుడు
సైన్యానికి సారధ్యం వహించారు
అయితే ఇందులో ఇక్కడ మనం వ్యూహాలను కొన్నిటిని
గమనించుకుందాము.
అభిమన్యుడు అనగానే మనకు
గుర్తుకువచ్చేది పద్మవ్యూహం
ఇలాంటి వ్యూహాలు భారతంలో చాలా
పన్నారు అవేమిటో మనకు అంతగా తెలియవు
వాటిని గురించి ఇక్కడ చూద్దాం-
రోజుకొక వ్యూహం నిర్మించి ఆ ఆకారంలో
తమ సైన్యాలను నిలిపేవారు.
అందులో కొన్ని ప్రముఖమైన వ్యూహాలు..
1. క్రౌంచారుణ వ్యూహం :
పాండవ సేనాని దృష్టద్యుమ్నుడు క్రౌంచపక్షి
ఆకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
2. మహా వ్యూహం :
భీష్ముడు రెండవ రోజు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
అజేయుడై శత్రు సైన్యాన్ని హడలగొట్టించాడు.
పాండవ సేనాని దృష్టద్యుమ్నుడు క్రౌంచపక్షి
ఆకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
2. మహా వ్యూహం :
భీష్ముడు రెండవ రోజు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
అజేయుడై శత్రు సైన్యాన్ని హడలగొట్టించాడు.
3. గరుడ వ్యూహం :
యుద్ధం మొదలైన మూడవ రోజున భీష్ముడు గరుడపక్షి
ఆకారంలో ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించాడు.
దీనినే సుపర్ణ వ్యూహం అని కూడా అంటారు.
యుద్ధం మొదలైన మూడవ రోజున భీష్ముడు గరుడపక్షి
ఆకారంలో ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించాడు.
దీనినే సుపర్ణ వ్యూహం అని కూడా అంటారు.
4. అర్ధచంద్ర వ్యూహం :
మూడవ రోజు భీష్ముడు పన్నిన గరుడ వ్యూహానికి
ప్రతిగా దృష్టద్యుమ్నుడు అర్ధచంద్ర వ్యూహాన్ని నిలుపుతాడు
మూడవ రోజు భీష్ముడు పన్నిన గరుడ వ్యూహానికి
ప్రతిగా దృష్టద్యుమ్నుడు అర్ధచంద్ర వ్యూహాన్ని నిలుపుతాడు
5. వ్యాల వ్యూహం :
నాలుగవ రోజు భీష్ముడు కౌరవ సేనను చుట్ట చుట్టుకున్న
పాములా నిలుపుతాడు. ఇది చాలా కష్టమైన వ్యూహం.
ఈ వ్య్హూహం ద్వారా సైన్యాల స్తంభనను అంచనా వెయ్యడం కష్టం.
నాలుగవ రోజు భీష్ముడు కౌరవ సేనను చుట్ట చుట్టుకున్న
పాములా నిలుపుతాడు. ఇది చాలా కష్టమైన వ్యూహం.
ఈ వ్య్హూహం ద్వారా సైన్యాల స్తంభనను అంచనా వెయ్యడం కష్టం.
5. మకర వ్యూహం :
ఐదవ రోజున భీష్ముడు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
మకరాకారంలో సైన్యాన్ని నిలిపి యుద్ధరంగంలో
చెలరేగిపోయి పాండవులకు చాలా నష్టాన్ని కలిగించాడు.
6. శ్యేన వ్యూహం:
ఈ వ్యూహాన్ని కూడా భీష్ముడి మకర వ్యూహానికి ప్రతిగా
దృష్టద్యుమ్నుడు డేగ ఆకారంలో నిర్మించాడు.
ఐదవరోజు నిర్మించిన ఈ వ్యూహాన్ని డేగ వ్యూహం అని కూడా అంటారు.
ఐదవ రోజున భీష్ముడు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
మకరాకారంలో సైన్యాన్ని నిలిపి యుద్ధరంగంలో
చెలరేగిపోయి పాండవులకు చాలా నష్టాన్ని కలిగించాడు.
6. శ్యేన వ్యూహం:
ఈ వ్యూహాన్ని కూడా భీష్ముడి మకర వ్యూహానికి ప్రతిగా
దృష్టద్యుమ్నుడు డేగ ఆకారంలో నిర్మించాడు.
ఐదవరోజు నిర్మించిన ఈ వ్యూహాన్ని డేగ వ్యూహం అని కూడా అంటారు.
6. సూచీ ముఖ వ్యూహం :
ఆరవరోజు దృష్టద్యుమ్నుడు పాండవ సేనను
మకర వ్యూహంలో నడిపింపగా భీష్ముడు కౌరవసేనను
క్రౌంచ వ్యూహంలో నిలుపుతాడు. కాని ఈ రెండు వ్యూహాలు
భంగపడదంతో అభిమన్యుడు సూచీ ముఖ వ్యూహాన్ని రచించి
సూది ఆకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
7. మండల వ్యూహం :
ఏడవ రోజున భీష్ముడు మండలాకారంలో
వ్యూహాన్ని రచించి కౌరవ సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
8. వజ్ర వ్యూహం :
ఏడవ రోజున భీష్ముడు కౌరవ సేనను మండల
వ్యూహంలో నిర్మించగా ధర్మరాజు పాండవ సేనను
వజ్ర వ్యూహంలో రచిస్తాడు.
ఆరవరోజు దృష్టద్యుమ్నుడు పాండవ సేనను
మకర వ్యూహంలో నడిపింపగా భీష్ముడు కౌరవసేనను
క్రౌంచ వ్యూహంలో నిలుపుతాడు. కాని ఈ రెండు వ్యూహాలు
భంగపడదంతో అభిమన్యుడు సూచీ ముఖ వ్యూహాన్ని రచించి
సూది ఆకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
7. మండల వ్యూహం :
ఏడవ రోజున భీష్ముడు మండలాకారంలో
వ్యూహాన్ని రచించి కౌరవ సైన్యాన్ని నిలుపుతాడు.
8. వజ్ర వ్యూహం :
ఏడవ రోజున భీష్ముడు కౌరవ సేనను మండల
వ్యూహంలో నిర్మించగా ధర్మరాజు పాండవ సేనను
వజ్ర వ్యూహంలో రచిస్తాడు.
8. శృంగాటక వ్యూహం:
ఎనిమిదవ రోజు భీష్ముని వ్యూహానికి ప్రతిగా
దృష్టద్యుమ్నుడు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
త్రికోణాకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతారు.
ఎనిమిదవ రోజు భీష్ముని వ్యూహానికి ప్రతిగా
దృష్టద్యుమ్నుడు ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
త్రికోణాకారంలో సైన్యాన్ని నిలుపుతారు.
9. సర్వతోభద్ర వ్యూహం :
తొమ్మిదవ రోజు భీష్ముడు సైన్యాన్ని
సర్వతోభద్ర వ్యూహంలో నిలిపాడు.
తొమ్మిదవ రోజు భీష్ముడు సైన్యాన్ని
సర్వతోభద్ర వ్యూహంలో నిలిపాడు.
10. శకట వ్యూహం :
మహాభారత యుద్ధ పదకొండవ రోజున ద్రోణుడు
బండి ఆకారంలో ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి సైన్యాన్ని
నిలిపి తాను కేంద్ర స్థానంలో నిలబడ్డాడు.
11 మండలార్ధ వ్యూహం :
పన్నెండవ రోజు ద్రోణుడు పన్నిన గరుడ వ్యూహానికి
ప్రతిగా ధర్మరాజు మండలార్ధ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
పాండవ సేనను నిలుపుతాడు.
మహాభారత యుద్ధ పదకొండవ రోజున ద్రోణుడు
బండి ఆకారంలో ఈ వ్యూహాన్ని నిర్మించి సైన్యాన్ని
నిలిపి తాను కేంద్ర స్థానంలో నిలబడ్డాడు.
11 మండలార్ధ వ్యూహం :
పన్నెండవ రోజు ద్రోణుడు పన్నిన గరుడ వ్యూహానికి
ప్రతిగా ధర్మరాజు మండలార్ధ వ్యూహాన్ని నిర్మించి
పాండవ సేనను నిలుపుతాడు.
12. చక్ర వ్యూహం :
పదమూడవ రోజు ద్రోణుడు ఈ వ్యూహాన్ని రచించాడు.
దీనినే పద్మవ్యూహం అని కూడా అంటారు. చక్రాకారంలో
సైన్యాన్ని నిలుపుతారు. దీనిని చేదించడం అందరికీ
సాధ్యం కాదు. అభిమన్యుడు ఈ వ్యూహంలో ప్రవేశించినా
బయటకు రాలేక కౌరవుల మోసానికి బలయ్యాడు.
13. బార్హస్పత్య వ్యూహం :
పదిహేడవ రోజున బృహస్పతి సహకారంతో
కర్ణుడు ఈ వ్యూహాన్ని పన్నుతాడు.
కర్ణుడు ఈ వ్యూహాన్ని పన్నుతాడు.
No comments:
Post a Comment