నాయికలు భేదాలు

నాయికలు భేదాలు

సాహితీమిత్రులారా!

శృంగారనాయికలు 8 విధాలుగా
కావ్యాలంకార సంగ్రహములో వివరించారు
ఈ పద్యం చూడండి-

వరుఁడు కైవస మైన వనిత స్వాధీన భ
         ర్తృక, ప్రియాగమవేళ గృహముఁ దనువు
సవరించు నితి వాలక సజ్జ, పతి రాక
         తడవుండ నుత్కంఠఁ దాల్చు నింతి
విరహోత్క, సంకేత మరసి నాథుఁడు లేమి
         వెస నార్త యౌకాంత విప్రలబ్ద
విభుఁడన్యసతిఁ బొంది వేకుఁవ రాఁ గుందు
         నబల ఖండిత, యల్క నధిపుఁదెగడి
అనుశయముఁ జెందు సతి కలహాంతరిత, ని
జేశుఁడు విదేశగతుఁడైనఁ గృశతఁ దాల్చు
నతివ ప్రోషిత పతిక, కాంతాభిసరణ
శీల యభిసారి కాఖ్య యై చెలువు మెఱయు
                                                                (కావ్యాలంకార సంగ్రహము - 2- 40)



ఇందులో 8 విధాలైన నాయికలను గురించి విరించారు.

1. స్వాధాన పతిక - 
భర్తను స్వాధీనము నందుంచుకొను యువతు
ఇతర స్త్రీలను కోరుకొనక తన యందే అనురక్తుడై
యుండును.

2. వాసకసజ్జిక -
భర్త వచ్చే సమయానికి తనను గృహాన్ని
అలంకరించుకొని సిద్ధముగా ఉండు యువతి

3. విరహోత్క -
భర్తచెప్పిన వేళకు రాక ఆలస్యమైన మిక్కలి తహతహలాడుతూ
ఉండే యువతి - విరహోత్కంఠిక లేక విరహోత్క.

4. విప్రలబ్ద -
సంకేతస్థలంలో తన ప్రియుడు లేకుండుటను
చూచి ఆర్తి వహించే యువతు - విప్రలబ్ద

5. ఖండిత -
ప్రియుడు పరకాంతతో రేయి గడపి ఉదయాన్నే
ఇంటికి రాగా బాధపడెడి యువతి

6. కలహాంతరిత -
కోపించి భర్తను దూషించి వెడలగొట్టి, అతడు వెలిపోయిన
తరువాత పశ్చాత్తాము పొందెడి యువతి కలహాంతరిత

7. ప్రోషితభర్తృక -
తన ప్రియుడు విదేశాలకు  వెళ్ళియుండగా
కృశించు యువతి ప్రోషితపతిక

8. అభిసారిక -
ప్రియని వద్దకు తానే స్వయంగా పోవునది,
ప్రియుని తన వద్దకు రప్పించుకోనేది అయిన యువతి
అభిసారిక


ఇందులో విప్రలబ్ద, విరహోత్కంఠిత, ప్రోషితపతిక,
విరహిణికి పర్యాయపదాలు.